पाश्चराइजेशन म्हणजे काय? (what is pasteurization)
पाश्चराइजेशन ही एक प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये एखाद्या पदार्थाला कमी तापमानावर काही काळासाठी गरम केले जाते. या प्रक्रियेमुळे पदार्थातील हानिकारक जीवाणू नष्ट होतात आणि पदार्थ सुरक्षित आणि दीर्घकाळ टिकू शकतो.
पाश्चराइजेशनचा शोध लुई पाश्चर या फ्रेंच रसायनशास्त्रज्ञाने लावला. पाश्चर यांनी दाखवून दिले की दूधातील हानीकारक जीवाणू तापवल्याने नष्ट होतात. या शोधामुळे दूध आणि इतर पदार्थांचे पाश्चराइजेशन करणे शक्य झाले आणि यामुळे आरोग्यसेवेत क्रांती घडून आली.
पुणे कंपनी जॉब संपर्क क्रमांक (Pune Company Job Contact Number)
पाश्चराइजेशनचे दोन मुख्य प्रकार आहेत:
- उच्च तापमान, कमी वेळ (HTST) पाश्चराइजेशन: या पद्धतीत दूध ७२ अंश सेल्सिअस (१६२ अंश फॅरेनहाइट) तापमानावर १५ सेकंद गरम केले जाते.
- निम्न तापमान, दीर्घ वेळ (LTLT) पाश्चराइजेशन: या पद्धतीत दूध ६३ अंश सेल्सिअस (१४५ अंश फॅरेनहाइट) तापमानावर ३० मिनिटे गरम केले जाते.
पाश्चराइजेशनमुळे खालील फायदे होतात:
- पदार्थातील हानिकारक जीवाणू नष्ट होतात, ज्यामुळे आरोग्यासाठी धोका कमी होतो.
- पदार्थाचे आयुष्यमान वाढते, ज्यामुळे तो अधिक काळ टिकू शकतो.
- पदार्थाची चव आणि पौष्टिक मूल्य जतन होते.
पाश्चराइजेशन ही एक महत्त्वाची प्रक्रिया आहे जी आरोग्य आणि सुरक्षिततेसाठी आवश्यक आहे. पाश्चराइजेशन केलेल्या पदार्थांचे सेवन केल्याने आरोग्यासाठी धोका कमी होतो आणि पदार्थ अधिक काळ टिकू शकतो.
पाश्चराइजेशन केल्या जाणाऱ्या काही सामान्य पदार्थांमध्ये दूध, दही, लोणी, पनीर, यीस्ट आणि फळांचा रस यांचा समावेश होतो.
