भीमा कोरेगाव इतिहास मराठी (Bhima Koregaon History Marathi )
भीमा कोरेगावची लढाई ही भारताच्या इतिहासातील एक महत्त्वाची घटना मानली जाते. १ जानेवारी १८१८ रोजी ही लढाई पुणे जिल्ह्यातील भीमा नदीच्या काठावर कोरेगाव भिमा या गावात झाली. या लढाईने केवळ सैनिकी विजयाचेच नव्हे तर सामाजिक बदलाचेही प्रतीक निर्माण केले आहे.
लढाईचा पार्श्वभूमी
१८१७-१८१८ च्या तिसऱ्या इंग्रज-मराठा युद्धाच्या दरम्यान, पेशवे बाजीराव दुसरे आणि ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनी यांच्यात तणाव निर्माण झाला होता. पेशव्यांनी आपल्या सैन्याची ताकद वाढवून ब्रिटिशांवर हल्ला करण्याचा निर्णय घेतला. याच पार्श्वभूमीवर भीमा कोरेगाव येथे लढाई झाली.
लढाईचे वर्णन
ही लढाई ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीच्या ८३४ सैनिक आणि पेशव्यांच्या २८,००० सैनिकांमध्ये झाली. ब्रिटिश सैन्यातील बहुतांश सैनिक महार समाजाचे होते. अत्यल्प संख्येने असूनही महार सैनिकांनी शौर्याने लढा देऊन पेशव्यांच्या सैन्याला पराभूत केले. ही लढाई १२ तासांहून अधिक काळ चालली आणि अखेर पेशव्यांचे सैन्य माघारी परतले.
विजयाचे प्रतीक: विजयस्तंभ
या ऐतिहासिक विजयाच्या स्मरणार्थ ब्रिटिशांनी कोरेगाव भिमा येथे ७५ फूट उंच विजयस्तंभ उभारला. या स्तंभावर लढाईत शहीद झालेल्या सैनिकांची नावे कोरली आहेत. हा विजयस्तंभ आजही दलित स्वाभिमानाचे प्रतीक मानला जातो.
लढाईचे सामाजिक महत्त्व
ही लढाई केवळ सैन्य संघर्ष नव्हती तर ती महार समाजासाठी सामाजिक प्रतिष्ठेचा लढा होती. त्या काळात अस्पृश्यतेमुळे महार समाजाला दुय्यम स्थान दिले जात होते. पण भीमा कोरेगावच्या विजयाने त्यांच्या शौर्याला मान्यता दिली आणि समाजात त्यांच्या स्थानात सुधारणा झाली. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनीही या लढाईचे महत्त्व ओळखले आणि १९२७ मध्ये विजयस्तंभाला भेट दिली.
दरवर्षीची परंपरा
१ जानेवारीला भीमा कोरेगाव विजयस्तंभाला लाखो लोक अभिवादन करायला येतात. हा दिवस दलित समाजासाठी सन्मान आणि प्रेरणेचा दिवस मानला जातो. या घटनेने सामाजिक एकता आणि अधिकारांसाठी संघर्ष करण्याची प्रेरणा दिली आहे.
Shaurya Din 2025 Wishes In Marathi
निष्कर्ष
भीमा कोरेगावची लढाई ही भारताच्या इतिहासातील शौर्य, संघर्ष आणि सामाजिक बदलाचे प्रतीक आहे. ही घटना फक्त इतिहासाचा एक भाग नसून, ती मानवतेच्या समानतेच्या मूल्यांचे प्रतीक आहे. भीमा कोरेगावच्या विजयाचा हा वारसा पुढील पिढ्यांसाठी प्रेरणादायी आहे.
