Guru Purnima 2025: गुरुपौर्णिमा कधी आहे? जाणून घ्या या दिवसाचे महत्त्व आणि तो का साजरा केला जातो?

Guru Purnima 2025 Marathi : गुरुपौर्णिमा (Guru Purnima) हा भारतीय संस्कृतीतील (Indian Culture) एक अत्यंत महत्त्वाचा आणि पवित्र दिवस आहे. आपल्या आयुष्याला योग्य दिशा दाखवणाऱ्या गुरूंप्रति कृतज्ञता व्यक्त करण्याचा हा दिवस. ‘गुरु-शिष्य’ परंपरेला (Guru-Shishya Parampara) समर्पित असलेला हा सण दरवर्षी आषाढ महिन्याच्या पौर्णिमेला साजरा केला जातो. या दिवशी आपण केवळ आपल्या शिक्षकांनाच नव्हे, तर आपल्या आध्यात्मिक गुरूंना (Spiritual Guru) आणि ज्यांच्याकडून आपल्याला काहीतरी शिकायला मिळाले, त्या प्रत्येक व्यक्तीला वंदन करतो. चला, २०२५ मध्ये गुरुपौर्णिमा कधी आहे आणि तिचे महत्त्व काय आहे, हे सविस्तर जाणून घेऊया.

गुरुपौर्णिमा २०२५ मध्ये कधी आहे?

सन २०२५ मध्ये, गुरुपौर्णिमा Thu, 10 Jul, 2025 रोजी साजरी केली जाईल.

गुरुपौर्णिमा म्हणजे काय?

संस्कृतमध्ये ‘गु’ म्हणजे अंधार (अज्ञान) आणि ‘रु’ म्हणजे प्रकाश (ज्ञान). म्हणजेच, जो अज्ञानाचा अंधार दूर करून ज्ञानाचा प्रकाश देतो, तो ‘गुरू’. गुरुपौर्णिमा म्हणजे अशा गुरूंना समर्पित केलेली पौर्णिमा.

या दिवशी शिष्य आपल्या गुरूंची पूजा करतात, त्यांना भेटवस्तू देतात आणि त्यांच्याप्रती आदर व्यक्त करून त्यांचे आशीर्वाद घेतात. आपल्या जीवनात आई-वडील हे पहिले गुरू असतात, त्यानंतर शिक्षक आणि पुढे आपल्याला योग्य मार्ग दाखवणारी प्रत्येक व्यक्ती ही गुरुस्थानी असते. या सर्वांचे स्मरण करण्याचा आणि त्यांच्याबद्दल कृतज्ञता व्यक्त करण्याचा हा दिवस आहे.Guru Purnima 2025

SBI Home Loan: स्वतःच्या घराचं स्वप्न होणार साकार! जाणून घ्या जुलै २०२५ मधील नवीन व्याजदर आणि ऑफर्स.

गुरुपौर्णिमा का साजरी केली जाते? (महत्त्व)

गुरुपौर्णिमा साजरी करण्यामागे अनेक धार्मिक आणि सांस्कृतिक कारणे आहेत:

व्यास पौर्णिमा (Vyasa Purnima): या दिवसाला ‘व्यास पौर्णिमा’ असेही म्हणतात. हा दिवस महर्षी वेद व्यास यांचा जन्मदिवस म्हणून साजरा केला जातो. वेद व्यासांनी महाभारत, १८ पुराणे आणि ब्रह्मसूत्रांची रचना केली. तसेच त्यांनी वेदांचे चार भागांत वर्गीकरण केले. त्यांच्या या महान कार्यामुळे त्यांना ‘आदिगुरू’ (पहिले गुरू) मानले जाते आणि त्यांच्या जयंतीनिमित्त गुरुपौर्णिमा साजरी करून सर्व गुरूंना वंदन केले जाते.
बौद्ध धर्मातील महत्त्व: बौद्ध धर्मासाठीही हा दिवस पवित्र आहे. याच दिवशी भगवान बुद्धांनी ज्ञानप्राप्तीनंतर सारनाथ येथे आपले पहिले प्रवचन दिले होते. त्यांच्या पाच शिष्यांना त्यांनी ज्ञानाचा उपदेश केला, त्यामुळे बौद्ध धर्मात या दिवसाला विशेष महत्त्व आहे.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्व: या दिवसापासून पावसाळा खऱ्या अर्थाने सुरू होतो, जो शेतीसाठी अत्यंत महत्त्वाचा असतो. शेतकरी या दिवशी वरुणदेवाला चांगल्या पिकासाठी प्रार्थना करतात आणि नवीन पिकांच्या लागवडीला सुरुवात करतात.
चातुर्मासाची सुरुवात: याच दिवसापासून ‘चातुर्मास’ सुरू होतो. या काळात साधू-संत एकाच ठिकाणी राहून साधना, अध्ययन आणि प्रवचन करतात.Guru Purnima 2025

कशी साजरी केली जाते?

या दिवशी लोक सकाळी लवकर उठून स्नान करतात. अनेकजण आपल्या गुरूंच्या घरी किंवा आश्रमात जाऊन त्यांची पूजा करतात. गुरूंच्या चरणांवर फुले वाहून, त्यांना भेटवस्तू (गुरुदक्षिणा) देऊन त्यांचे आशीर्वाद घेतले जातात. अनेक शाळा-कॉलेजांमध्येही गुरूंचा सन्मान करणारे कार्यक्रम आयोजित केले जातात.

थोडक्यात, गुरुपौर्णिमा हा केवळ एक सण नाही, तर आपल्या जीवनाला आकार देणाऱ्या प्रत्येक गुरूच्या प्रती कृतज्ञता व्यक्त करण्याची एक सुंदर परंपरा आहे. हा दिवस आपल्याला ज्ञानाचे आणि मार्गदर्शनाचे महत्त्व समजावून सांगतो.Guru Purnima 2025