इथेनॉल निर्मिती करणाऱ्या भारतीय कंपन्या
इथेनॉल हे एक अल्कोहोल आहे जे ऊस, धान्य, लाकूड आणि इतर सेंद्रिय पदार्थांपासून तयार केले जाऊ शकते. हे एक महत्त्वपूर्ण इंधन आहे जे पेट्रोलमध्ये मिश्रित केले जाऊ शकते, ज्यामुळे इंधन दक्षता आणि पर्यावरणीय प्रभाव सुधारण्यास मदत होते.
भारतात इथेनॉल निर्मितीचा एक मोठा उद्योग आहे. 2023 मध्ये, भारताने सुमारे 100 दशलक्ष लिटर इथेनॉलचे उत्पादन केले, जे 2022 च्या तुलनेत 10% वाढ आहे.
इथेनॉल निर्मिती करणाऱ्या भारतीय कंपन्यांचे खालीलप्रमाणे वर्गीकरण केले जाऊ शकते:
- साखर कंपन्या: साखर उद्योग हे इथेनॉल उत्पादनाचे मुख्य स्त्रोत आहे. ऊस हे इथेनॉलचे एक लोकप्रिय उत्पादन आहे कारण ते मोठ्या प्रमाणात उपलब्ध आहे आणि त्याची प्रक्रिया करणे सोपे आहे.
- अल्कोहोल कंपन्या: अल्कोहोल कंपन्या विविध प्रकारच्या अल्कोहोल उत्पादन करतात, ज्यात इथेनॉल देखील समाविष्ट आहे. या कंपन्या सामान्यतः धान्य, लाकूड आणि इतर सेंद्रिय पदार्थांपासून इथेनॉल तयार करतात.
- अन्य कंपन्या: काही कंपन्या इथेनॉल उत्पादनासाठी नवीन तंत्रज्ञान विकसित करत आहेत. या कंपन्या ऊस, धान्य आणि इतर सेंद्रिय पदार्थांव्यतिरिक्त इतर स्त्रोतांमधून इथेनॉल तयार करण्याचा प्रयत्न करत आहेत.
भारतातील काही प्रमुख इथेनॉल उत्पादक खालीलप्रमाणे आहेत:
- त्रिवेणी इंजिनिअरिंग: ही भारतातील सर्वात मोठी साखर उत्पादक कंपन्यांपैकी एक आहे. कंपनीची चार डिस्टिलरी आहेत जी इथेनॉल आणि इतर अल्कोहोल तयार करतात.
- धमपूर शुगर मिल्स: ही एक प्रमुख साखर उत्पादक कंपनी आहे जी इथेनॉलचे उत्पादन देखील करते. कंपनीची दोन डिस्टिलरी आहेत.
- ग्लोबस स्पिरिट: ही एक अल्कोहोल उत्पादक कंपनी आहे जी इथेनॉलचे उत्पादन करते. कंपनीची चार डिस्टिलरी आहेत.
- बजाज हिंदुस्तान शुगर: ही एक प्रमुख साखर उत्पादक कंपनी आहे जी इथेनॉलचे उत्पादन देखील करते. कंपनीची सात डिस्टिलरी आहेत.
- द्वारिकेश शुगर इंडस्ट्रीज: ही एक प्रमुख साखर उत्पादक कंपनी आहे जी इथेनॉलचे उत्पादन देखील करते. कंपनीची तीन डिस्टिलरी आहेत.
भारत सरकार इथेनॉल उत्पादनाला प्रोत्साहन देण्यासाठी विविध धोरणे राबवत आहे. या धोरणांमुळे इथेनॉल उत्पादनात वाढ होण्याची अपेक्षा आहे.
इथेनॉल उत्पादनाचे फायदे
- इथेनॉल हे एक स्वच्छ इंधन आहे जे प्रदूषण कमी करण्यास मदत करते.
- इथेनॉल हे पेट्रोलच्या तुलनेत स्वस्त आहे.
- इथेनॉलच्या उत्पादनामुळे ग्रामीण भागात रोजगाराच्या संधी निर्माण होतात.
इथेनॉल उत्पादनाचे तोटे
- इथेनॉल उत्पादनासाठी पाण्याची आवश्यकता असते.
- इथेनॉल उत्पादनासाठी ऊर्जेची आवश्यकता असते.
- इथेनॉल उत्पादनामुळे पर्यावरणावर काही दुष्परिणाम होऊ शकतात.
निष्कर्ष
भारतात इथेनॉल उत्पादनाचा उद्योग वाढत्या प्रमाणात महत्त्वपूर्ण होत आहे. सरकारच्या प्रोत्साहनामुळे इथेनॉल उत्पादनात वाढ होण्याची अपेक्षा आहे. इथेनॉल हे एक स्वच्छ आणि स्वस्त इंधन आहे जे प्रदूषण कमी करण्यास मदत करते.