एंजल टॅक्स म्हणजे काय?
भारतातील स्टार्टअप्सच्या विश्वात ‘एंजल टॅक्स’ हा शब्द नेहमी चर्चेत असतो. एंजल टॅक्स म्हणजे काय आणि त्याचा उद्योजकांवर कसा परिणाम होतो, याबद्दल सविस्तर माहिती देणार आहोत.
एंजल टॅक्स म्हणजे एक असा कर आहे, जो भारतातील स्टार्टअप्सना त्यांच्या एंजल गुंतवणुकीवर लागू होतो. या कराचा उद्देश म्हणजे फक्त स्टार्टअप्सनाच नव्हे तर अन्य प्रकारच्या कंपन्यांनाही नियंत्रणात ठेवणे.
एंजल टॅक्सचे परिभाषा:
जेव्हा एखाद्या स्टार्टअप कंपनीला एंजल गुंतवणूकदारांकडून भांडवल मिळते आणि हे भांडवल कंपनीच्या फेअर मार्केट व्हॅल्यूपेक्षा जास्त असते, तेव्हा त्या जास्त रकमेवर सरकार कर लावते. हा कर एंजल टॅक्स म्हणून ओळखला जातो.
एंजल टॅक्स कसा लागू होतो?
१. फेअर मार्केट व्हॅल्यू: सरकारने ठरवलेल्या फेअर मार्केट व्हॅल्यूपेक्षा जास्त भांडवल मिळाल्यास त्यावर एंजल टॅक्स लागू होतो. २. गुंतवणुकीचा प्रकार: एंजल गुंतवणूक, म्हणजे खासगी गुंतवणूकदारांकडून मिळणारे भांडवल, हे सामान्यतः एंजल टॅक्सच्या कक्षेत येते.
एंजल टॅक्सचे परिणाम:
१. स्टार्टअप्सवरील परिणाम: छोट्या आणि नव्याने सुरू झालेल्या स्टार्टअप्सना एंजल टॅक्समुळे आर्थिक भार सहन करावा लागतो. त्यामुळे त्यांचे आर्थिक नियोजन आणि विकासावर विपरित परिणाम होऊ शकतो. २. गुंतवणूकदारांवरील परिणाम: गुंतवणूकदारांचा आत्मविश्वास कमी होऊ शकतो आणि ते नवीन स्टार्टअप्समध्ये गुंतवणूक करण्यास घाबरू शकतात. ३. स्टार्टअप्सच्या विकासावर परिणाम: एंजल टॅक्समुळे स्टार्टअप्सना त्यांच्या प्रॉडक्ट्स आणि सेवांवर लक्ष केंद्रित करण्याऐवजी कर भरावे लागतात, ज्यामुळे त्यांचा विकास मंदावू शकतो.
सरकारचे प्रयत्न:
भारतीय सरकारने स्टार्टअप्सच्या समस्यांना समजून घेण्यासाठी आणि त्यांच्यासाठी एंजल टॅक्सच्या नियमांमध्ये काही बदल केले आहेत. काही ठराविक निकष पूर्ण करणाऱ्या स्टार्टअप्सना एंजल टॅक्समधून सूट देण्यात येते.
निष्कर्ष:
एंजल टॅक्स हा एक असा विषय आहे, जो स्टार्टअप्सच्या जगात महत्वाचा आहे. सरकारने या कराचे नियम सुधारित करून स्टार्टअप्सच्या विकासाला चालना देण्याचे प्रयत्न केले आहेत. तथापि, स्टार्टअप्सना त्यांच्या व्यवसायाच्या यशासाठी आणि विकासासाठी एंजल टॅक्सच्या नियमानुसार काम करावे लागते.
महेश राऊत, पुणे सिटी लाईव्ह मीडिया नेटवर्क