Who Earns How Much in India : भारतातील आर्थिक असमानता आणि उत्पन्नातील फरक हा नेहमीच चर्चेचा विषय राहिला आहे. या लेखात आपण भारतातील विविध क्षेत्रातील कामगार आणि मालकांचे सरासरी मासिक उत्पन्न समजून घेणार आहोत.
१. शेतकी क्षेत्र
कामगार : शेतमजूरांचे सरासरी मासिक उत्पन्न ₹८,००० ते ₹१५,००० पर्यंत असते. हे उत्पन्न हंगामी कामावर अवलंबून असते.
मालक (शेतकरी) : सरासरी मासिक उत्पन्न ₹२०,००० ते ₹५०,००० पर्यंत असू शकते, पण हे पीक, बाजारभाव आणि जमिनीच्या आकारावर अवलंबून असते.
२. बांधकाम क्षेत्र
कामगार : बांधकाम कामगारांचे सरासरी उत्पन्न ₹१०,००० ते ₹२०,००० दरमहा असते.
मालक (ठेकेदार) : लहान-मोठ्या ठेकेदारांचे उत्पन्न ₹५०,००० ते ₹२ लाख पर्यंत असू शकते.
३. विनिर्माण उद्योग (मॅन्युफॅक्चरिंग)
कामगार : फॅक्टरी कामगारांचे सरासरी उत्पन्न ₹१२,००० ते ₹२५,००० पर्यंत असते.
मालक (उद्योजक) : लघु-मध्यम उद्योगधंद्याच्या मालकांचे उत्पन्न ₹१ लाख ते ₹५ लाख दरमहा असू शकते.
४. आयटी आणि सॉफ्टवेअर सेवा
कामगार (एम्प्लॉयी) : सरासरी पगार ₹३०,००० ते ₹१,५०,००० पर्यंत (पद आणि अनुभवानुसार).
मालक (स्टार्टअप/आयटी कंपनी) : स्थापकांचे उत्पन्न ₹२ लाख ते ₹१० लाख+ असू शकते.
५. रिटेल आणि दुकानदारी
कामगार (सेल्सपर्सन/कॅशियर) : सरासरी उत्पन्न ₹८,००० ते ₹२०,०००.
मालक (दुकानदार) : सरासरी नफा ₹२५,००० ते ₹१ लाख दरमहा.
६. शिक्षण क्षेत्र
शिक्षक (खाजगी शाळा) : ₹१५,००० ते ₹४०,०००.
मालक (खाजगी शैक्षणिक संस्था) : ₹५०,००० ते ₹५ लाख+.
भारतातील कामगार आणि मालकांच्या उत्पन्नात मोठा फरक आहे. जरी काही क्षेत्रांमध्ये कामगारांना चांगले पैसे मिळत असले तरी, बहुतेक ठिकाणी मालकांचे उत्पन्न त्यांच्या तुलनेत ५ ते १० पट जास्त आहे. हा फरक कमी करण्यासाठी कौशल्य विकास, रोजगार हमी योजना आणि व्यवसाय उत्तेजन आवश्यक आहे.
स्रोत : लेबर ब्युरो, पेस्केल, इंडिया स्टॅट सर्व्हे
