महाराष्ट्र: गेल्या काही दिवसांपासून राज्याच्या अनेक भागांत झालेल्या अतिवृष्टी आणि पूरस्थितीमुळे शेतकरी तसेच सामान्य नागरिकांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान झाले आहे. ग्रामीण अर्थव्यवस्था पूर्णपणे कोलमडली असून, शहरी भागांनाही याची झळ बसली आहे. या गंभीर पार्श्वभूमीवर राष्ट्रवादी काँग्रेसचे अध्यक्ष, ज्येष्ठ नेते शरद पवार यांनी राज्य सरकारला आपत्ती निवारणाची काही अत्यंत महत्त्वपूर्ण कामे तातडीने हाती घेण्याबाबत सूचना केल्या आहेत.
ट्विटरच्या माध्यमातून त्यांनी आपले विचार मांडले असून, ही केवळ तात्पुरती मदत नसावी, तर पुनरुज्जीवनाचा सर्वंकष आराखडा असावा यावर त्यांनी भर दिला आहे.
शरद पवारांच्या प्रमुख सूचना:
१. पंचनामा प्रक्रियेसाठी वेळेचे बंधन नसावे: पवार साहेबांनी नमूद केले की, अभूतपूर्व आपत्तीमध्ये पंचनामे वेळेत पूर्ण करणे अशक्य आहे. अनेकदा पाणी ओसरल्यानंतर किंवा ऊन पडल्यानंतर घरांना, छप्परांना भेगा पडतात किंवा पिकांचे व पशुधनाचे मोठे नुकसान नंतर लक्षात येते. अशा नव्याने निदर्शनास आलेल्या नुकसानाची देखील दखल घेऊन पंचनामे व्हावेत आणि आपदग्रस्तांना नुकसान भरपाई मिळावी.
२. नुकसान भरपाई सोबत पुनरुज्जीवन कार्यक्रमाचा आराखडा: पवार यांनी स्पष्ट केले की, दिली जाणारी मदत ही केवळ अंशत: दिलासा असते, पूर्ण नुकसान भरपाई नाही. त्यामुळे, कोलमडलेल्या जनतेला या नुकसान भरपाई सोबतच पुनरुज्जीवन कार्यक्रमाचा सर्वंकष आराखडा तयार करावा: * पिकांसाठी विशेष मदत: पिकांच्या पुनर्पेरणी व पुनर्लागवडीसाठी, तसेच फळबागांच्या पुनरुज्जीवनासाठी विशेष मदत द्यावी. * जमीन सुधारणा: वाहून गेलेली किंवा नापीक झालेली जमीन सुधारण्यासाठी विशेष आराखडा तयार करावा. बंधारे, सिंचन कालवे, विहिरी, पंपिंग यंत्रणा यांची दुरुस्ती आणि गाळ काढण्याची कामे हाती घ्यावीत. * मनरेगाचा वापर: पुनर्बांधणी व पुनरुज्जीवनाची कामे मनरेगा (MGNREGA) अंतर्गत कशी होतील, जेणेकरून आपदग्रस्तांना हाताला काम मिळेल, याचे नियोजन करावे. * पायाभूत सुविधा: शाळा, आरोग्य केंद्रे, वीज, रस्ते व इतर पायाभूत सुविधांच्या पुनरुज्जीवनाचा आराखडा तयार करून, पाऊस कमी झाल्यावर त्याची तातडीने अंमलबजावणी करावी.
३. साहित्य वाटपाचा कार्यक्रम: अतिवृष्टी आणि पुरामुळे नागरिकांचे संसारपयोगी साहित्य (भांडी, कपडे, फर्निचर) तसेच शालेय साहित्य, चारा, शेतीची साधने, व्यावसायिक वस्तू नष्ट झाल्या आहेत. या सर्व जंगम वस्तूंचा देखील पुरवठा करण्याचे नियोजन करावे आणि त्या वेळेत पुरवण्यात याव्यात.
४. शेतकरी हिताचे निर्णय: * पीक विमा शिथिल करा: पीक विमा योजनेतील पात्रतेचे निकष शिथिल करून जास्तीत जास्त शेतकऱ्यांना विमा लाभ मिळावा. खाजगी विमा कंपन्यांकडून टाळाटाळ होणार नाही, याकडे सरकारने लक्ष द्यावे. * कर्जमाफी: वित्तीय संस्थांकडून कर्जदार शेतकरी व व्यावसायिक यांच्याकडून होणारी वसुली तात्काळ थांबवावी आणि त्यांना दिलासा देण्यासाठी संपूर्ण कर्जमाफी जाहीर करावी.
५. मानसिक व सामाजिक आधार: आपत्तीग्रस्तांना मानसिक धक्क्यातून सावरण्यासाठी समुपदेशन शिबिरे आयोजित करावीत. बाधित व्यक्ती कोणत्याही परिस्थितीत टोकाचे पाऊल उचलणार नाहीत, याकडे तातडीने लक्ष द्यावे.
एकजुटीने संकटातून बाहेर पडू! पवार साहेबांनी शेवटी म्हटले आहे की, “ह्या अभूतपूर्व संकटात शासकीय यंत्रणा झोकून देऊन काम करत आहे, जनतेने धीराने घ्यावे. यापूर्वीही अशा संकटांतून मार्ग काढून आपण उभे राहिलो आहोत. तसे यावेळीही पुन्हा उभे राहू, याचा मला विश्वास आहे.”
शरद पवारांनी मांडलेल्या या सूचना राज्याच्या या कठीण काळात अत्यंत महत्त्वाच्या असून, यावर गांभीर्याने विचार केल्यास आपदग्रस्तांना मोठा आधार मिळू शकेल.
